Karlowe Wary - Opis źródeł mineralnych. - Czeskie klimaty - okiem Polaka

Przejdź do treści

Menu główne:

Karlowe Wary - Opis źródeł mineralnych.

Schowek
Źródła mineralne Karlowych Warów.
Największym bogactwem Karlowych Warów jest 16 gorących źródeł wód mineralnych, stosowanych w leczeniu chorób układu trawienia, zaburzeń metabolizmu, ale także chorób onkologicznych i narządów ruchu. Źródła z leczniczą wodą skryte są pod pięcioma kolumnadami wybudowanymi na przełomie XIX i XX w. i odrestaurowanymi pod II wojnie światowej (Parkowa, Targowa, Młyńska, Zamkowa, Zdrojowa). Najpiękniejsze z nich to: Sadova Kolonada z misternie kutego żelaza zaprojektowana przez wiedeńskich architektów oraz Mlynska Kolonada z wysokimi marmurowymi arkadami. Kolumnada Vřídelni kryje słynny gejzer - blisko 2 tys. litrów wody o temperaturze 72°C wypływających z głębokości prawie 3 tys. metrów wyrzucanych co minutę na wysokość 12-15 metrów. To najgorętsze ze źródeł. W sumie jest ich szesnaście, w najzimniejszym temperatura sięga 11°C. Miasto może także poszczycić się dwoma eleganckimi deptakami: Stará Louka i Nová Louka, ciągnącymi się wzdłuż rzeki Teplá.

Pokaż Źródła mineralne. na większej mapie

1. Vřídlo (pl. Ukrop).

Źródło znajduje się we Vřídelní kolonáde - po raz pierwszy zostało ujęte w XVI w., temperatura wody 72 °C, wydajność źródła 2000 l/min, zawartość CO2: 400 mg/l, dostępne w godzinach otwarcia pawilonu.
Początkowo przy otworze źródła, przed kościołem św. Marii Magdaleny znajdowały się jedynie niewielkie pawilony lekkiej konstrukcji, które były regularnie przez źródło niszczone. Już w 1774 roku, w sąsiedztwie źródła została zbudowana wielka barokowa Vřídelní sál, która była odzwierciedleniem zasad leczniczych Davida Bechera, które nakazywały picie wód tuż przy źródłach. Pierwsze jednolite zadaszenie źródła zostało wykonane w 1826 roku, kiedy to zbudowano pierwszą, empirową Vřídelní kolonádę. W latach 1878-1879 kolumnada ta została zastąpiona nową, żeliwną Vřídelní kolonádą, zaprojektowaną przez wiedeńskich architektów Fellner'a i Helmer'a. Już w 1939 roku kolumnada ta, z powodu korozji została rozebrana i na kolejne 35 lat powstał prowizoryczny, drewniany pawilonik. W 1975 roku nad Vřídlem została zbudowana żelbetonowa, przeszklona Vřídelní kolonáda w stylu funkcjonalizmu.


2. Pramen Karla IV (pl. Źródło Karola IV).
Źródło znajduje się w Tržní kolonáde, po raz pierwszy zostało ujęte w 1769 r., temperatura wody 64 °C, wydajność źródła 4,8 l/min, zawartość CO2: 250-450 mg/l, dostępne bez ograniczeń.
Pierwotna nazwa źródła to Žrout (pl. Żarłok). Źródło wybijało już w średniowieczu w okolicach historycznego rynku pod Wieżą Zamkową (Zámecka věž). Według legendy to właśnie przy tym źródle leczył się Karol IV. Sama legenda o powstaniu Karlowych Warów została umieszczona na brązowym reliefie, dziele kowala artystycznego Adolfa Zörkela, który wisi tuż nad misą źródła. Do celów leczniczych używano tego źródła aż do 1875 roku, kiedy to w jego miejscu zbudowano ratusz miejski. W latach 1882-1883 nad źródłem została zbudowana drewniana Tržní kolonáda w stylu szwajcarskim, według projektu wiedeńskich architektów Fellner'a oraz Helmer'a.

3. Dolní zámecký pramen (pl. Źródło Dolne Zamkowe).
Źródło znajduje się w Tržní kolonáde, po raz pierwszy zostało ujęte w 1769 r., temperatura wody 55,6 °C, wydajność źródła 2,5 l/min, zawartość CO2: 600 mg/l, dostępne bez ograniczeń.
Wywierzysko Zamkowego Źródła zostało odkryte w 1769 roku na rynku pod Wieżą Zamkową (Zámecka věž) w historycznym centrum Karlowych Warów. Podczas bardzo mroźnej zimy 1784 roku, kiedy cała woda w mieście zamarzła, wody z tego źródła dostarczano do publicznych fontann. Tutejszy lekarzDavid Becher przeprowadził badanie wód i okazało się, że mają taki sam skład jak wody Vřídla. W 1797 roku nad źródłem ustawiono pierwszą altanę. W1809 roku źródło znikło, aby po następnych 14 latach pojawić się ponownie. W 1830 roku nad źródłem zbudowano pierwszą kolumnadę, zastąpioną w latach 1910-1912 nową, secesyjną Zámecką kolonádą. Do obszarów powyżej kolumnady zostało wtedy dociągnięte nowe ujęcie nazwane Źródłem Górnym Zamkowym. Na początku XXI w. cały obiekt Zámeckiej kolonády został przebudowany na Zamkowe Spa (Zámecké lázně), natomiast Źródło Dolne Zamkowe zostało doprowadzone do Tržní kolonády i ogólnie udostępnione.

4. Horní zámecký pramen (pl. Źródło Górne Zamkowe).
Źródło znajduje się w Zámeckiej kolonáde, po raz pierwszy zostało ujęte w 1769 r., temperatura wody 49,8 °C, wydajność źródła 1,5 l/min, zawartość CO2: 600 mg/l, niedostępne.

5. Tržní pramen (pl. Źródło Targowe).
Źródło znajduje się w Tržní kolonáde, po raz pierwszy zostało ujęte w 1838 r., temperatura wody 62 °C, wydajność źródła 4,9 l/min, zawartość CO2: 500 mg/l, dostępne bez ograniczeń.
Wywierzysko źródła zostało odkryte podczas prac budowlanych na terenie zabytkowego rynku poniżej Wieży Zamkowej (Zámecka věž) w kwietniu 1838 roku. W tym miejscu już od XVI w. działały pierwsze karlowarskie łaźnie. Od swojego pierwszego ujęcia źródło wielokrotnie zanikało i pojawiało się ponownie. Na trwałe zostało ujęte dopiero po wykonaniu odwietrów głębinowych. Pierwotnie źródło zostało udostępnione na parterze budynku Marktbrunn, zniszczonego w 1904 roku. Na jego miejscu została później rozbudowana Tržní kolonáda z lat 1882-1883. Dziś źródło jest dostępne w półkolistej absydzie Tržní kolonády, która ze względu na swoje doskonałe właściwości akustyczne, jest popularnym miejscem koncertów.
6. Mlýnský pramen (pl. Młyńskie Źródło).
Źródło znajduje się w Mlýnskiej kolonáde, po raz pierwszy zostało ujęte w XVI w., temperatura wody 56,6 °C, wydajność źródła 4,5 l/min, zawartość CO2: 600 mg/l, dostępne bez ograniczeń.
Mlýnský pramen jest znany od XVI w. i należy do najstarszych ujętych źródeł w Karlowych Warach. Jego nazwa pochodzi od stojącego aż do końca XVIII w. młyna na rzece Tepla. W 1705 roku źródło to było jako pierwsze zalecane dla kuracjuszy. Od 1711 roku, źródło zasilało łaźnie w barokowym budynku Mlýnských lázní. Wody mineralne były wtedy wykorzystywane głównie do kąpieli leczniczych. W 1827 roku budynek Mlýnských lázní został poddany gruntownej przebudowie, podczas której zmodyfikowano również Młyńskie Nabrzeże oraz przedłużono kolumnadę Nového pramena. W latach 1871-1881 na miejscu Mlýnských lázní zbudowano kamienną Mlýnską kolonádę. Woda z tego źródła była kiedyś butelkowana i rozsyłana po całym świecie.

7. Pramen Rusalka (pl. Źródło Rusałka).
Źródło znajduje się w Mlýnskiej kolonáde, po raz pierwszy zostało ujęte w XVI w., temperatura wody 60,2 °C, wydajność źródła 4-7 l/min, zawartość CO2: 600 mg/l, dostępne bez ograniczeń.
Źródło bijące pierwotnie bezpośrednio z koryta rzeki Tepla było znane już w XVI w. W związku ze wzrostem ilości gości w uzdrowisku w połowie XVIII w.zostało ujęte i nazwane Novým pramenem. Pierwotnie nad wywierzyskiem źródła znajdowała się niewielka wiata. W latach 1792-1793 nad źródłem wybudowano nową, drewnianą halę, kolumnadę, która była pierwszym tego typu obiektem w Karlowych Warach. Kolumnada zapewniała gościom możliwość przebywania przy źródle nawet w czasie niepogody. Tuż przy źródle ordynowali uzdrowiskowi lekarze. Na początku XIX w. Nový pramen stał się ulubionym źródłem kuracjuszy. W roku 1811 na miejscu poprzedniej budowli postawiono nową, empirową Giesselovą kolonádę, która w latach 1871-1881 została zastąpiona kamienną Mlýnską kolonádą.

8. Pramen knížete Václava (pl. Źródło Księcia Wacława).
Źródło znajduje się w Mlýnskiej kolonáde, po raz pierwszy zostało ujęte w 1784 r., temperatura wody 65,6 i 64,3 °C, wydajność źródła 4,0 i 2,0 l/min, zawartość CO2: 500 mg/l, dostępne bez ograniczeń.
Po raz pierwszy źródło wybiło w 1784 roku wprost spod Bernardovy skály i ściekało bezpośrednio do koryta rzeki Tepla. Od nazwy skały źródło zostało nazwane Bernardův pramen. Kiedyś źródło było o wiele bardziej wydajne, a jego częste wyrzuty wody na wysokość 4 m upodobniały je do Vřídla. Z wód tego źródła wytwarzano dawniej karlowarskie sole lecznicze. W latach 1871-1881 nad źródłem zbudowano kamienną Mlýnską kolonádę, a jego wody zostały skierowane do dwóch mis. Pierwsza misa zasilana jest wodami o temperaturze 65,6 °C i wydajności 4 l/min i umieszczona w hali Mlýnskiej kolonády. Natomiast druga misa umieszczona jest na mostku nad rzeką Tepla, przed Mlýnską kolonádą i zasilana jest wodami o temperaturze 64,3 °C i wydajności 2 l/min.

9. Pramen Libuše (pl. Źródło Libušy).
Źródło znajduje się w Mlýnskiej kolonáde, po raz pierwszy zostało ujęte w latach 70. XIX w., temperatura wody 62 °C, wydajność źródła 3-5 l/min, zawartość CO2: 550 mg/l, dostępne bez ograniczeń.
Wywierzysko źródła zostało po raz pierwszy dostrzeżone podczas budowy kamiennej Mlýnskiej kolonády w latach 1871-1881. Woda do misy została dostarczona z czterech niewielkich źródełek. Źródło pierwotnie było nazywane Pramen Alžbětiných růží (Źródło Elżbietańskich Róż), swoją obecną nazwę uzyskało w 1947 roku. Źródło Libušy jest jednym z kilku źródeł bijących w największej karlowarskiej kolumnadzie, dzięki czemu jest często odwiedzane przez tłumy kuracjuszy i turystów.

10. Skalní pramen (pl. Skalne Źródło).
Źródło znajduje się w Mlýnskiej kolonáde, po raz pierwszy zostało ujęte w 1845 r., temperatura wody 48 °C, wydajność źródła 2,2 l/min, zawartość CO2: 650 mg/l, dostępne bez ograniczeń.
Źródło pierwotnie biło bezpośrednio z koryta rzeki Tepla. Toń pod Bernardovou skálou była wówczas nazywana Koňské lázně, ponieważ tam właśnie przepływały konie. Po raz pierwszy ujęto źródło w 1845 r. po odłamaniu części skalnego masywu. Nad źródłem postawiono wówczas drewnianą wiatę. W1892 roku, w ramach przedłużania Mlýnskiej kolonády, nad Skalním pramenem zbudowano nowy pawilon według projektu wybitnego, czeskiego architekta Josefa Zítka. Źródło zostało ujęte głębokim na 30 metrów odwiertem bezpośrednio z wnętrza Bernardovy skály.

11. Pramen Svoboda (pl. Źródło Wolności).
Źródło znajduje się w Altanie Pramena Svobody, po raz pierwszy zostało ujęte na początku lat 60. XIX w., temperatura wody 62,4 °C, wydajność źródła 5 l/min, zawartość CO2: 550 mg/l, dostępne bez ograniczeń.
Źródło zostało odkryte podczas kopania fundamentów pod nowy budynek Lázní III. Woda została ujęta dzwonem i poprowadzona do miejsca pomiędzy budynkiem Lázní III i dawnym Szpitalem św. Bernarda tuż pod Bernardovou skálou. W pobliżu tego źródła biło, zanikłe już źródło Špitálský pramen. W 1865 roku nad źródłem zbudowano ozdobną, ośmioboczną, drewnianą altanę. Początkowo źródło nazywano Lázeňskim pramenem, potem nosiło imię cesarza Franciszka Józefa I, a w 1946 roku uzyskało swoją obecną nazwę.

12. Sadový pramen (pl. Źródło Parkowe).
Źródło znajduje się w Sanatorium Wojskowym (Vojenský lázeňský ústav), po raz pierwszy zostało ujęte w 1852 r., temperatura wody 41,6 °C, wydajność źródła 1,5 l/min, zawartość CO2: 750 mg/l, dostępne w godzinach 6:00-18:30.
Źródło zostało odkryte podczas budowy Uzdrowiska Wojskowego. Początkowo znane było jako Źródło Cesarskie (Císařský pramen) i wraz zeŹródłem Hochbergów (Hochbergerový pramen) były używane w pitnych kuracjach Uzdrowiska Wojskowego. Do dziś źródło to jest popularne wśród kuracjuszy ze względu na wysokie wysycenie dwutlenkiem węgla, co powoduje przyjemnie cierpki smak. Główne ujęcie źródła znajduje się na dziedzińcuUzdrowiska Wojskowego, gdzie jest wygodnie udostępniony pacjentom. Ogólnodostępna misa jest umieszczona w pomieszczeniu przyziemia tuż przySadovéj kolonáde w Dvořákových sadech.
13. Pramen Dorotka.
Źródło znajduje się w Pawilonie Dorotka, na ulicy U Imperialu, po raz pierwszy zostało ujęte w XVIII w., wydajność źródła 45 l/min, niedostępne. Wcześniej za 13. źródło Karlowych Warów uznawano Becherovkę.
Źródło to nie może być uznawane za klasyczne karlowarskie źródło, ponieważ jest to głównie silny wyziew suchego dwutlenku węgla, któremu towarzyszą jedynie niewielkie ilości słabo zmineralizowanych wód termalnych. Źródło wywiera w kamiennym pawilonie za byłymi Gazowo-Słonecznymi Łaźniami (Lázně VI), w pobliżu Hotelu Richmond. Obecnie źródło bije w piwnicach pawilonu i jest wykorzystywane jedynie w celach pomiarowych w ramach sieci stacji monitoringu gazu w zachodnich Czechach. Pawilon jest niedostępny dla publiczności.

14. Pramen Štěpánka (pl. Źródło Szczepanka).
Źródło znajduje się w Altanie Aloise Kleina przed Hotelem Richmond, po raz pierwszy zostało ujęte w 1884 r., temperatura wody 13 °C, wydajność źródła 2,5 l/min, zawartość CO2: ponad 1200 mg/l, dostępne bez ograniczeń.
Już w XVIII w. znane były wywierzyska wód termalnych w okolicach Sanatorium Richmond. W 1884 źródło zostało ujęte i nazwane na cześć austriackiej arcyksiężnej Štěpánky. To niezwykle zażelazione źródło stało się szybko, dzięki swojemu oryginalnemu smakowi niezwykle popularne wśród kuracjuszy. Niestety na początku XX w. źródło zanikło. Dopiero w 1993 roku, po kilku nieudanych próbach dokonano skutecznego odwiertu. W 1997 roku źródło odzyskało swoją pierwotną nazwę a nad nim postawiono drewnianą, ośmioboczną Altanę Aloise Kleina w szwajcarskim stylu. Źródło Szczepanka nie jest zaliczane do naturalnych źródeł leczniczych.

15. Hadí pramen (pl. Wężowe Źródło).
Źródło znajduje się w Sadovéj kolonáde, po raz pierwszy zostało ujęte w 2001 r., temperatura wody 30 °C, wydajność źródła 1,8 l/min, zawartość CO2: 1600 mg/l, dostępne bez ograniczeń.
Wężowe Źródło to najmłodsze z dostępnych kuracjuszom źródeł Karlowych Warów. Wody z tego źródła zostały dostarczone do południowo-wschodniego pawilonu Sadovej kolonády w trakcie przebudowy kolumnady w 2001 roku. Ujęcie wód przypomina kształtem węża, na górze słupa znajduje się misa, której uchwyty również przypominają węże. Nazwa źródła wzięła się od dużej ilości węży, jakie dawniej zamieszkiwały okolice tej właśnie kolonady. Wody tego źródła są mniej zmineralizowane od pozostałych źródeł, ale zawierają o wiele więcej dwutlenku węgla. Już od swoich początków źródło jest bardzo cenione przez kuracjuszy i turystów.

16. Železnatý pramen (pl. Żelazowe Źródło).
Źródło znajduje się w Kolumnadzie Żelazowego Źródła (kolonáda Železnatého pramena) przy ulicy Bezručova (okolice Thermala), po raz pierwszy zostało ujęte w 1852 r., temperatura wody 11,9 °C, wydajność źródła 1,8 l/min, zawartość CO2: 1600 mg/l, dostępne bez ograniczeń.
Już w przeszłości zauważono, że w tym miejscu ziemia i skały mają barwę ochry, co było spowodowane wysoką zawartością żelaza. Źródło zostało ujęte w1852 roku, a od 1856 roku, dzięki zaleceniom lekarza Rudolfa Mannla, była używana w kuracjach wodami pitnymi. Tuż obok źródła zbudowanoŻelazowe Łaźnie, w których wody źródlane były wykorzystywane do przeprowadzania kąpieli leczniczych. W latach 20. XX wieku nad źródłem zbudowano nowy pawilon, wsparty na kolumnach nazywany odtąd Kolumnadą Żelazowego Źródła (Kolonáda Železnatého pramena). Wody z tego źródła są najchłodniejszymi wodami w Karlowych Warach, a dzięki wysokiej zawartości żelaza i arsenu znacząco różnią się od innych. Jednakże wody Żelazowego Źródła nadal nie cieszą się powodzeniem u tutejszych kuracjuszy.
Wróć do spisu treści | Wróć do menu głównego