Czeski Brod - królewskie miasto. - Czeskie klimaty - okiem Polaka
Menu główne:
Czeski Brod - królewskie miasto.
Rys historyczny.
Nazwa miasta pochodzi od płytkiego brodu na rzece Šember na szlaku handlowym z Pragi do Kolina i dalej na wschód. Używana jest od XIV w. Jest to gotyckie miasto założone w XII w. przez praskiego biskupa Jana I, jako osada targowa przy szlaku handlowym. W okresie wojen husyckich (1. poł. XV w.) miasto uzyskało niezależność od Kościoła Katolickiego, a w 1437 r. stało się miastem królewskim. W kolejnych latach jego rozwój był hamowany przez liczne konflikty zbrojne. Dopiero przeprowadzenie linii kolejowej Praga-Wiedeń spowodowało gwałtowny rozwój przemysłu. Powstało wiele reprezentacyjnych budowli w mieście. W budynku dzisiejszego gimnazjum w maju 1945 r. podpisano kapitulację Armii Niemieckiej na terenie Czech Środkowych. W 1990 r. historyczne jądro miasta stało się Miejską Strefą Zabytkową.
Więcej informacji znajdziecie na Oficjalnej STRONIE INTERNETOWEJ miasta.
Kościół św. Gotharda (nám. Arnošta z Pardubic).
Wcześniejszy, niewielki romański kościółek zbudował około 1136 r. praski biskup Jan I. Do dziś ten kościółek zachował się w ścianach zakrystii. W 1. połowie XIV w., z inicjatywy praskiego biskupa Arnoszta z Pardubic rozpoczęła się budowa nowej, trójnawowej, gotyckiej bazyliki z dwuwieżową fasadą. W 1421 r. miasto zostało zdobyte przez Husytów, którzy spalili jego część. Pojmali oni obrońców miasta i 18 katolickich księży, uwięzili w kościele i spalili razem ze świątynią. Odbudowa zakończyła się dopiero w 1613 r. nadając świątyni renesansowe kształty. W latach 1765-72 została przeprowadzona kolejna, barokowa przebudowa, która kompletnie zmieniła jej wygląd. Zostały zburzone bliźniacze wieże, przebudowano fasadę i wybudowano jedna wieżę. W wyposażeniu zachowały się: rokokowy ołtarz główny z 1781 r. z rzeźbami śśw. Piotra i Pawła, wczesnobarokowy obraz śśw. Wacława i Gotharda, renesansowy obraz Chrztu Chrystusa, barokowe stacje drogi krzyżowej, boczny ołtarz śśw. Floriana i Wawrzyńca oraz kilka renesansowych płyt nagrobnych z XVI i XVII w.
Dzwonnica (nám. Arnošta z Pardubic).
Masywna, kamienna wieża została zbudowana w latach 1578-85. Wysokość dzwonnicy wynosi 40 m. Mimo, że była budowana w okresie renesansu, to swoim stylem nawiązuje do gotyku, ponieważ wtedy właśnie gotyk był utożsamiany z budowlami sakralnymi. Wewnątrz znajduje się zabytkowy dzwon Maria z 1689 r. o wadze 650 kg.
Rzeźba św. Jana Nepomucena.
Rzeźbę ufundowała w 1900 r. Matylda Weidenhofferova, małżonka ówczesnego starosty. Wcześniejsza, barokowa rzeźba tego świętego stała na placu przed ratuszem, ale pod koniec XIX w. zniszczona przez wandali. Św. Jan Nepomucen (1345-1393) jest bezspornie najważniejszym czeskim świętym, czczonym nie tylko w Europie, ale też w Azji i Ameryce Łacińskiej.
Pomník Św. Prokopa (nám. Husovo).
Secesyjna rzeźba powstała w 1910 r. w warsztacie Karla Opatrneho. W podstawie pomnika znajdują się urny z ziemią z pól bitewnych czeskich legionistów z okresu I wojny światowej, z obozów koncentracyjnych II wojny światowej oraz z pola Bitwy Operacji Dukiejskiej. W 1975 r. umieszczono tu również tablicę pamiątkową poświęconą ofiarom faszyzmu.
Rzeźba św. Rodziny (nám. Arnošta z Pardubic).
Barokowa grupa rzeźbiarska jest kopią rzeźby z 1723 r. Jana Jiříego Šlanzovskýego. Oryginał znajduje się w Muzeum Podlipańskim.
Dawny klasztor kapucynów i kościół św. Marii Magdaleny.
Kościół oraz szpital dla 12 biednych i chorych założył w 1359 r. praski arcybiskup Arnoszt z Pardubic. Założenie to potwierdził również papież Grzegorz XI. W 1421 r. husyci spalili szpital, który musiał zostać odbudowany. W 1744 r. cesarzowa Maria Teresa podarowała kościół ze szpitalem zakonowi kapucynów, którzy przebudowali szpital na klasztor. W 1785 r. cesarz Józef II zlikwidował klasztor, a budynek zaadaptowano na spichlerz. W okresie XX w. służył również jako magazyn części samochodowych. W latach 1954-59 przeprowadzono kolejną przebudowę, po której planowano udostępnić budynki na koncerty i wystawy, do których nigdy nie doszło.
Mury Miejskie (Jana Kouly, Šafaříkova).
Jest to jedyny, zachowany fragment XIV-wiecznych murów obronnych. Kamienne ściany miały bronić mieszkańców przed najazdami wroga. W 1421 r. miasto zostało zdobyte przez Husytów. Pokazało to, że miasto nie jest bezpieczne, w związku z czym w 2. połowie XV w. system obrony mocno rozbudowano. Mury powstały z czerwonego piaskowca. Mury opasały całe miasto, obronę zapewniło 9 półotwartych, walcowatych baszt oraz wykopana fosa, do której skierowano wody rzeczki Šembery i podmiejskiego jeziora. W XIX w. mury straciły na znaczeniu, a dodatkowo stanowiły przeszkodę w rozwoju miejscowości, więc podjęto decyzję o ich częściowym rozebraniu.
Kouřimská brána (nám. Arnošta z Pardubic).
Pierwotnie w ciągu murów obronnych znajdowały się 3 bramy miejskie: Pražska, Liblicka i Kouřimska oraz 2 furty. Fortyfikowanie miasta ukończono około 1360 r., za czasów praskiego arcybiskupa Arnoszta z Pardubic. Po wojnie 30-letniej bramy zostały przebudowane w duchu baroku Do dziś zachowała się tylko Kouřimska, ale bez wieży, pozostałe zburzono w XIX w. Na elewacji zewnętrznej znajduje się płaskorzeźba z herbem Świętego Cesarstwa Rzymskiego oraz herbem królewskiego miasta Česky Brod. Nad płaskorzeźbą znajduje się relief cesarskiej korony z monogramem Leopolda I.
Dawna parafia rzymskokatolicka.
Dom na gotyckich fundamentach, z barokowymi sklepieniami oraz neorenesansową fasadą. Dawna katolicka parafia znajdowała się już od średniowiecza blisko stąd, w budynku nr 80. W 1628 r. w czasie wojny 30-letniej cała ta okolica została spalona i przez 70 lat stała wyludniona. Przez kolejne 100 lat miejscy księża mieszkali prowizorycznie w ratuszu albo w prywatnych domach. W 1744 r. Rada Miasta zakupiła ten dom i zaadaptowała go na potrzeby nowej parafii. Do 1994 r. tutejsi księża mieli prawo używania tytułu dziekanów.
Sokolovna.
Budynek Sokolovny powstał w 1884 r. jako centrum miejskiego i kulturalnego życia. Występował tu na przykład Antonín Dvořák oraz przemawiał Tomáš Masaryk, pierwszy i najdłużej urzędujący prezydent Czechosłowacji, mający w narodzie przydomek „Tatíček”. W okresie I Republiki działało tu pierwsze Czeskobrodskie kino. Nazwa pochodzi od Towarzystwa Sportowego "Sokol", które powstawały w XIX w. w krajach słowiańskich. Ich celem było podnoszenie sprawności fizycznej i duchowej oraz rozbudzanie ducha narodowego.
Kościół Najświętszej Trójcy (Jiraskovy Sady).
Został zbudowany w latach 1560–1562 jako kaplica cmentarna. Dzisiejszy wygląd uzyskała w 1613 r. Cmentarz został już dawno przeniesiony w inne miejsce, a kościół pełni funkję kaplicy ewangelickiej. Na zewnętrznej ścianie znajduje się kamienna, renesansowa kazalnica z 1585 r.
Dzwonnica (Jiraskovy Sady).
Na parterze dzwonnicy znajdowała się dawniej kostnica. W dzwonnicy zawieszone są dwa dzwony, jeden z XVI w., drugi z 1724 r.
Czeskobrodskie Podziemia.
System podziemnych pomieszczeń, połączonych wąskimi korytarzami, w których magazynowano żywność oraz przechowywano kosztowności. W okresie niespokojnym służyły mieszkańcom za schronienie. Wg historyków jeden z korytarzy prowadził do podziemi kościoła św. Gotharda. Obecnie korytarzami i komorami poprowadzono Podziemną Trasę Turystyczną, katóra wiedzie również przez dawne miejskie więzienie.
Nadajnik Liblice B.
Najwyższa budowla w Republice Czeskiej - 355 m. Nadajnik składa się z 2 zakotwiczonych masztów oddalonych od siebie o 120 m. Nadajnik został uruchomiony w 1976 r. Obecnie emitują Program 2 Czeskiego Radia na falach średnich (moc 750 kW). Oba maszty są wyposażone w szwedzkie, spalinowe windy wspinaczkowe, które działają do wysokości 350 m. Oczywiście są to najwyższe windy w Republice Czeskiej.
