Obszar turystyczny Morawy Środkowe-Hana - Střední Morava-Haná - Czeskie klimaty - okiem Polaka

Obszar turystyczny Morawy Środkowe-Hana.
(cz. Střední Morava-Haná).

Obszar turystyczny Morawy Środkowe-Hana (Střední Morava-Haná) jest przeważającą częścią regionu turystycznego Morawy Środkowe (Střední Morava) i jest częścią województwa ołomunieckiego oraz częściowo zlińskiego.

Główne atrakcje turystyczne obszaru.

Miasto Ołomuniec to nie tylko centrum obszaru turystycznego i regionu, ale także miasto wojewódzkie i ważne centrum kulturalne. Bogate tradycje kulturalne sięgają aż średniowiecza, kiedy założono tu drugi na ziemiach czeskich uniwersytet. Miejska strefa zabytkowa bogata jest w wiele ciekawostek architektonicznych. Godny uwagi jest zespół sześciu barokowych fontann rozmieszczonych na terenie historycznego centrum miasta. Do najpopularniejszych zabytków należy zegar "Orloj", znajdujący się w budynku ratusza na Horním náměstí. Zegar powstał w XV wieku, natomiast odnowiony został w 1945 r. Chlubą miasta jest słup Najświętszej Trójcy, największa, barkowa grupa rzeźb w Europie Środkowej, która została wpisana na Listę Dziedzictwa Kultury UNESCO. Nie można zapomnieć o katedrze św. Wacława. Na północ od niej znajdują się pozostałości romańskiego Přemyslovskiego Paláce, gdzie w 1306 r. został zamordowany Wacław III. Warte zwiedzenia są: Pałac Arcybiskupi, gdzie Franciszek Józef I wstąpił na tron austriacki oraz najstarszy, morawski klasztor Hradisko na przedmieściach Ołomuńca.

Svatý Kopeček koło Ołomuńca jest znany przede wszystkim dzięki barokowemu kościołowi Zwiastowania Marii Panny, który został zbudowany w 1669 roku na fundamentach starszej kaplicy. Dziś jest ważnym celem pielgrzymek wiernych. W 1995 r., w związku z wizytą papieża Jana Pawła II kościół został uznany za bazylikę mniejszą.

Miasto Kroměříž było od stuleci ważnym centrum gospodarczym i administracyjnym biskupstwa i arcybiskupstwa ołomunieckiego. Miasto jest pełne zabytków, tradycji kultury, muzyki i szkolnictwa i jest nie bez kozery nazywany "Hanackimi Atenami". Historyczne centrum Kroměříža tworzy zabytkową strefę miejską. Klejnotem jest pałac arcybiskupi z przepięknymi wnętrzami komnat i unikalnymi zbiorami artystycznymi. Światową sławę ma również tutejsza galeria z dziełami mistrzów europejskich. W bibliotece pałacowej znajdziemy obszerne zbiory ksiąg historycznych, monet i oryginalnych partytur utworów muzycznych. Częścią kompleksu pałacowego, wpisanego na Listę Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO są także historyczne ogrody. Ogród pałacowy ma charakter parku angielskiego pełnego egzotycznych roślin drzewiastych z szeregiem romantycznych budowli i systemem wodnym. Ogród kwiatowy jest dziełem architektów włoskich, a znajdziemy w nim ornamenty kwiatowe, fontanny, galerię arkadową z labiryntem ogrodowym. Dla miłośników win są tu piwnice - Arcybiskupské Zámecké Sklepy. Drewniane beczki mają pojemność do 19 tys. l, a najstarsze z nich pochodzą z 1805 roku. Produkcja wina odbywa się według norm watykańskich, wielką wagę przykłada się do odpowiednich warunków higienicznych. W czasie zwiedzania możemy spróbować produkowanych tu win: Rulandské Šedé, Ryzlink Rýnský oraz Toledo.

Miasto Přerov jest znaczącym ośrodkiem przemysłowym i skrzyżowaniem komunikacyjnym w Bramie Morawskiej. Zostało założone w połowie XIII wieku, rozkwit nowożytny nastał po zbudowaniu drogi kolejowej z Wiednia w 1841 r. Gotycki zamek z XIII wieku został przebudowany na pałac w stylu renesansowym w XVII wieku, obecnie swoją siedzibę ma tu Muzeum. Najstarszy přerovski kościół pochodzi z 1131 r., a możemy tu podziwiać także pozostałości umocnień z XIV-XV wieku. W dzielnicy Předmostí znajduje się znane na całym świecie znalezisko łowców mamutów ze starszego okresu kamienia, z czasów przed ponad 20 tys. lat.

Svaty Hostýn to osnute legendami wzgórze i miejsce pątnicze z barokową świątynią pod wezwaniem Marii Panny, która według legendy ochroniła tutejszych mieszkańców uciekających przed Tatarami w 1241 r. Do cennych zabytków na szczycie Hostýna należy również droga krzyżowa, dzieło architekta D. Jurkoviča, kamienna wieża widokowa i kompleks zabytkowych drzew.

Królewskie miasto Uničov było założone już w 1213 r. i jest jednym z najstarszych tego typu miast w Republice Czeskiej. Zachowała się tu część gotyckich obwarowań z Medlovską Bráną, Vodní Branką i renesansowym aresztem z XV wieku.

Litovel był założony w XIII wieku, a w historycznym centrum zachowały się fragmenty murów miejskich z XV wieku, gotycki kościół parafialny przebudowany w stylu barokowym i Moravská (Česká) Kaple z 1444 r., poza tym późnogotycki ratusz, przebudowany w stylu renesansowym z wysoką wieżą. Na rynku miasta znajdują się renesansowe i barokowe domy mieszczańskie. Ponieważ rzeka Morawa, przepływająca przez miasto w postaci sześciu odnóg, a każda odnoga tworzy liczne zakątki, miasto często nazywane bywa "Morawską lub Hanacką Wenecją".

W Hranicach znajdowała się ważna gmina żydowska, której cmentarz z XVII wieku jest stale dobrze utrzymany. Zachowały się również gotyckie fortyfikacje z XIV i XV wieku. Na miejscu twierdzy gotyckiej został zbudowany renesansowy pałac, który został przebudowany w XIX wieku. Na rynku miasta znajdziemy kompleks renesansowych domów.

W Holešovie stoi monumentalny, początkowo renesansowy, później przebudowany na barokowy pałac, obramowany z jednej strony klasztorem, z drugiej rozległym ogrodem. Czteroskrzydłowa, dwupiętrowa budowla ma w środku arkadowy dziedziniec, a w narożach sześcioboczne wieże. Pałac ma charakterystyczny, mansardowy dach. Godny uwagi jest ogród francuski z zachowanymi kanałami wodnymi z XVII wieku, który przechodzi w park angielski. Do cennych zabytków należy Černá Pohřební Kaple Rottalów - część świątyni pod wezwaniem Wniebowstąpienia Marii Panny. Jej wnętrza są wybitnym dziełem rzeźbiarza G.Fritscha. Holešov był również jednym z pięciu morawskich miast z silną gminą żydowską. Najstarszy zachowany obiekt - Šahova Synagoga z 1560 r. jest jednym z najbardziej godnych uwagi zabytków architektury żydowskiej w Europie Środkowej.

Zamek Helfštýn, zbudowany na początku XIV wieku był wielokrotnie przebudowywany. Obecnie jest to rozległa twierdza z sześcioma bramami, dziedzińcem, szeregiem budynków i kilkoma wieżami. Otacza go system wałów obronnych z XVIII wieku. Zamek stał się miejscem corocznych spotkań artystów-kowali "Hefaistion", a wnętrza zamku oferują wyjątkową kolekcję artefaktów tego rzemiosła. Oprócz dzieł umieszczonych w środku i na zewnątrz obiektu jest tu również możliwość obserwowania powstawania dzieł w rękach artystów i to w kilku różnych warsztatach.

Zamek Bouzov z XIII wieku służył jako zaplecze dowódców husyckich. W czasie wojny trzydziestoletniej opustoszał, a o jego rozkwit postarał się dopiero zakon rycerzy niemieckich, który kazał w XIX wieku go przebudować w stylu neogotyckim. Jako typowy renesansowy zamek z wysoką wieżą jest często sceną bajek filmowych. Bardzo ciekawa jest kuchnia zamkowa z osobliwym wyposażeniem technicznym z XIX wieku.

Późnobarokowy pałac Náměšť na Hané jest otoczony okrągłym parkiem francuskim z alejami ponad 200-letnich, starych lip. W obiekcie znajduje się stała ekspozycja karet, których używali biskupi i arcybiskupi ołomunieccy.

Lasy przyległe do Tovačova były w XI wieku ulubionym miejscem wypraw na łowy. Gotycki zamek wodny był w czasach renesansu przebudowany na pałac z wysoką wieżą zwaną "Wspaniałą". Portal wejściowy z 1492 r. jest najstarszym zabytkiem renesansowym na północ od Alp. Do innych ciekawostek należy część wnętrz z XIX wieku, które posiadają wyposażenie w stylu opery wiedeńskiej.

Hanácký Skansen w Príkazach przybliża obraz codziennego życia zwykłych ludzi na Hanie. Zobaczycie tu warsztaty rzemieślnicze, budynki gospodarcze oraz ekspozycję poświęconą praniu i prasowaniu. Oryginalna jest również kolekcja dziecięcych zabawek oraz prawdziwa hanacka gospoda z lat 30. XX wieku.

W skansenie w Rymicach znajdziemy przykłady typowej architektury hanackiej. Tutejsi mieszkańcy budowali gliniane domy ze słomianymi strzechami o specyficznych kształtach. W skansenie można zwiedzić wyposażoną stylowo kuźnię oraz warsztat rymarski. Unikatowy jest wiatrak z 1795 r.

Jednym z miejsc, gdzie można obejrzeć oryginalny drewniany wiatrak są Partutovice. Pochodzi on z 1875 r. ciągle działa, a jego elementy mielące mają zdobienia artystyczne z motywami ciał niebieskich. Inny drewniany wiatrak typu niemieckiego z oryginalnym wyposażeniem z 1827 r. można obejrzeć w Velkich Těšanach.

Obszar Chronionego Krajobrazu Litovelské Pomoraví rozpościera się na brzegach rzeki Morawy. Jest to rozległy kompleks lasów łęgowych z całym mnóstwem rzadko występujących gatunków roślin i zwierząt, który ma w wypadku powodzi chronić okoliczne miasta przed naporem wody. Dla lasów powódź stanowi magazyn wody oraz substancji odżywczych. Przez cały obszar prowadzi wiele szlaków turystycznych i rowerowych. Sama rzeka Morawa oferuje wodniakom piękne, ale stosunkowo trudne do pokonania koryto. Znajduje się tu kilka ścieżek edukacyjnych, np. Třesín czy Luhy Litovelského Pomoraví.

Narodowy Rezerwat Przyrodniczy Hůrka jest częścią tzw. Krasu Hanackiego. Lekko pofałdowany teren wznosi się na wysokość 370 m n.p.m. i jest bardzo rozczłonkowany. Pojawiają się tu skałki, zapadliny, małe stożki piargowe i płaskowyże. Na terenie rezerwatu znajduje się Hranická Propast - najgłębsza przepaść w Europie Środkowej, sięgająca 274,05 m. Swoje powstanie zawdzięcza wstępującym tu źródłom termalnym z wysoką zawartością tlenku węgla. Przepaść oznaczył po raz pierwszy J.A. Komenský w swej sławnej mapie Moraw.

System podziemny Javoříčských jeskyní tworzy skomplikowany system korytarzy, sal i przepaści. Większa część była odkryta już w 1938 roku, kolejna aż w latach 50. XX wieku. Obecnie znamy ponad 3,5 km korytarzy, z czego 788 m jest dostępne dla zwiedzających. W jaskini znajdują się przepiękne nacieki krystaliczne, które powstały przede wszystkim w Suťovém Domie i Domie Gigantů.

Mladečské Jeskyně znajdują się niedaleko chronionego obszaru krajobrazowego Litovelské Pomoraví. Skomplikowany labirynt korytarzy rozpadlinowych i grot jest wytworzona w wapiennej górze Třesín. Podziemne pomieszczenia są miejscami bogato zdobione naciekami. Do najpiękniejszych należy tzw. Świątynia Przyrody (Chrám Přírody) oraz Jaskinia Dziewicza (Panenská Jeskyně). Jaskinie są również ważnym miejscem archeologicznym i paleontologicznym z największą osadą jaskiniową człowieka kromaniońskiego w Czechach.

Zbrašovské Aragonitové Jeskyně leżą w malowniczej dolinie rzeki koło uzdrowiska Teplice nad Bečvą. Jest to jedyny w swoim rodzaju system powstały w wyniku jednoczesnego działania wody z atmosfery oraz ciepłych wód mineralnych. Unikalną dekorację stanowi minerał aragonit. Są to najcieplejsze jaskinie w Republice Czeskiej z całoroczną, stałą temperaturą 14°C. Zostały odkryte w 1912 r., a udostępniono je już w 1926 roku.

Bochořské Lázně nazywane "Morawskimi Pieszczanami" należą do najstarszych kurortów na Morawach. Obecnie uzdrowisko to jest nastawione przede wszystkim na kąpiele i masaże wspomagające leczenie chorób stawów.

Lázně Slatinice są naturalnym uzdrowiskiem wykorzystującym źródła mineralne naturalnej wody siarkowej. Znajduje się ono w malowniczej okolicy wsi Slatinice.

Lázně Teplice nad Bečvą są oazą spokoju, miastem znajdującym się pośrodku dziewiczej przyrody. Leczenie jest ukierunkowane na choroby serca i naczyń krwionośnych i wykorzystuje do tego celu ciepłe źródła mineralne.

Zdjęcia z ogólnodostępnych źródeł internetowych.